ಇಂದು ಪುಣ್ಯಸ್ಮರಣೆ
ಸ್ವಾಮಿ ಲಕ್ಷ್ಮಣಾನಂದ ಸರಸ್ವತಿ ಅವರು ಸಮಾಜದ ಏಳಿಗೆಗಾಗಿ ಹಗಲಿರುಳು ಶ್ರಮಿಸಿದ ಸಂತ. ಅವರು ವೇದಾಂತ, ತತ್ವ್ತಶಾಸ್ತ್ರ, ಸಂಸ್ಕೃತ ಹಾಗೂ ವ್ಯಾಕರಣದಲ್ಲಿ ಪರಿಣಿತಿ ಹೊಂದಿದ್ದರು. ತಮ್ಮ ಪಾಂಡಿತ್ಯದ ಕಾರಣದಿಂದ ಅವರನ್ನು ವೇದಾಂತ ಕೇಸರಿ ಎಂದು ಕೂಡ ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಸ್ವಾಮಿ ಲಕ್ಷ್ಮಣಾನಂದ ಸರಸ್ವತಿ ಅವರು ಬಾಲ್ಯದಿಂದಲೂ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಕಡೆ ಹೆಚ್ಚು ಆಸಕ್ತಿವುಳ್ಳವರಾಗಿದ್ದರು. ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನರನ್ನು ಸಾಮಾಜಿಕ ಹಾಗೂ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಬಲೀಕರಣಗೊಳಿಸಲು ಭಗೀರಥ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ಮಾಡಿದರು. ಇಂದು ಅವರ ಪುಣ್ಯಸ್ಮರಣೆ.
ಪರಿಚಯ
ಸ್ವಾಮಿ ಲಕ್ಷ್ಮಣಾನಂದ ಸರಸ್ವತಿ ಅವರು 1924ರಂದು ಒಡಿಶಾದ ಫುಲ್ಬಾಣಿ (ಕಂಧಮಾಲ್ )ಜಿಲ್ಲೆಯ ಗುರ್ಜಂಗ್‌ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಸ್ವಾಮಿ ಲಕ್ಷ್ಮಣಾನಂದ ಸರಸ್ವತಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಸಂಕಲ್ಪವನ್ನು ಪೂರೈಸುವ ಗುರಿಯೊಂದಿಗೆ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಾಧನೆಗಾಗಿ ಹಿಮಾಲಯದ ಹಾದಿಯನ್ನು ಹಿಡಿದರು. 1965ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಹಿಂತಿರುಗಿ ಗೋರಕ್ಷಾ (ಗೋಸಂರಕ್ಷಣೆ) ಚಳುವಳಿಗೆ ಸೇರಿದರು. ಅವರು ಫುಲ್ಬಾನಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಚಕಪಾಡ್‌ ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಕೆಲವೇ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲ ಅರಣ್ಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇವರು ಸೇವಾ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿದರು.
ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನರ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಸ್ವಾಮಿ ಲಕ್ಷ್ಮಣಾನಂದರು ನಾಲ್ಕು ದಶಕಗಳ ಕಾಲ ಅವರನ್ನು ಸಬಲೀಕರಣಗೊಳಿಸಲು ಶ್ರಮಿಸಿದರು. ಸಮಾಜ ಸುಧಾರಣೆಯಾಗಬೇಕು ಅಂದರೆ ಶಿಕ್ಷಣ ಅತ್ಯಗತ್ಯವೆಂದು ಅವರು ನಂಬಿದ್ದರು. ಹಾಗಾಗಿ ಗುರುಕುಲ ಪದ್ಧತಿಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ವಯಸ್ಕರ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ ರಾತ್ರಿ ಶಾಲೆ ಆರಂಭಿಸಿದ್ದರು. ಕಂಧಮಾಲ್ ಬಳಿ ಇರುವ ಚಕಪಡಾದಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಕೃತವನ್ನು ಕಲಿಸಲು ಕಾಲೇಜನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. 1969ರಲ್ಲಿ ಕಲ್ಯಾಣ್‌ ಆಶ್ರಮ್‌ ಎಂಬ ಸಂಸ್ಕೃತ ಶಾಲೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಬಾಲಕಿಯರ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ ಅವರು ಕಂಧಮಾಲ್ ನ ಜಲೇಸ್ಪಟ್ಟಾದಲ್ಲಿ ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯ ಕನ್ಯಾಶ್ರಮ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಸತಿ ಶಾಲೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಎಲ್ಲಾ ಶಿಕ್ಷಣ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣದ ಜೊತೆ ಜೊತೆಗೆ ಕೃಷಿ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ನೀಡಿದರು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಸಮಾಜದ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಅವರು ಶಿಕ್ಷಣದ ಜೊತೆಗೆ ಬಿರುಪಾಕ್ಷ್ಯ, ಕುಮಾರೇಶ್ವರ ಹಾಗೂ ಜೋಗೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ನವೀಕರಿಸಿದರು.
ಸ್ವಾಮಿ ಲಕ್ಷ್ಮಣಾನಂದ ಸರಸ್ವತಿ ಅವರು ಕಂಧಮಾಲ್ ನಲ್ಲಿ ಆರ್‌ ಎಸ್‌ ಎಸ್‌ ಪ್ರಚಾರಕರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅವರು ಶ್ರೀ ರಘುನಾಥ ಸೇಥಿ ಅವರೊಂದಿಗೆ ನಿಕಟ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದರು. ತುಳಸಿಪುರದಲ್ಲಿ ಸೇವಾ ಶಾಲೆ, ಕಟಕ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಬಂಕಿ ಮತ್ತು ಅಂಗುಲ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪಾನಿಗೋಳದಲ್ಲಿ ಆಶ್ರಮವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು.
ಸ್ವಾಮಿ ಲಕ್ಷ್ಮಣಾನಂದ ಸರಸ್ವತಿ ಅವರು ಪರಿಸರದ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಳಜಿ ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಹಾಗಾಗಿ ಅವರು ಸ್ವತ: ಗಿಡಗಳನ್ನು ನೆಟ್ಟು ಪೋಷಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಇತರರಿಗೂ ಪ್ರೇರಣೆ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಇವರ ಪ್ರಯತ್ನದಿಂದ ಕಂಡ್ಮಾಲ್‌ ನಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಹಚ್ಚ ಹಸಿರಿನಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಜನರು ನಾಡನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ರಕ್ಷಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಸ್ವಾಮಿ ಅವರು ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಅವರು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹಲಾವರು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಟ್ಟದ ತುದಿಗಳಲ್ಲಿ ಮಠಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಕಂಧಮಾಲ್ ಜಿಲ್ಲೆಯಾದ್ಯಂತ ರಥಯಾತ್ರೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಾವಿರಾರು ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದವರು ಬದ್ಧರಾಗಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಿದರು.
ಸ್ವಾಮಿ ಲಕ್ಷ್ಮಣಾನಂದ ಸರಸ್ವತಿ ಅವರು ಕೃಷಿಯ ತಾಂತ್ರಿಕತೆಯನ್ನು ಬೋಧಿಸಿದರು. ಇದರಿಂದ ಭತ್ತದ ತರಕಾರಿ ಎಟಿಸಿಯನ್ನು ಯಾವಾಗ ಮತ್ತು ಹೇಗೆ ಬೆಳೆಯಬೇಕು ಎಂದು ಗ್ರಾಮಸ್ಥರಿಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ರೈತರು ಉದಯಗಿರಾ ಮತ್ತು ರೈಕಿಯಾ ಬ್ಲಾಕ್ ಪ್ರದೇಶದ ಒಡಿಶಾದಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ ತರಕಾರಿ ಬೀನ್ಸ್‌ ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ನಂತರ ತರಕಾರಿ ಸಹಕಾರ ಸಂಘವನ್ನು ಸಹ ರಚಿಸಿದರು. ಹೀಗಾಗಿ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಆರ್ಥಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಸುಧಾರಿಸಿತು.
ಅವರು ವಿವೇಚನೆಯಿಲ್ಲದ ಗೋಹತ್ಯೆಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರು. ಜಾನುವಾರುಗಳನ್ನು ವಧೆಯಿಂದ ರಕ್ಷಿಸಲು ಜನರಿಗೆ ಕಲಿಸಿದರು. ಹಲವಾರು ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಅವರು ಪ್ರದರ್ಶನ, ಧರಣಿಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದರು. ರಾಜ್ಯದ ಹಲವಾರು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಉಪವಾಸ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಅವರು ರಾಜ್ಯದಾದ್ಯಂತ ಪ್ರವಾಸ ಮಾಡಿದರು.
ಹಲವಾರು ಸಾಮಾಜಿಕ-ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಅವರು ರಾಜ್ಯದ ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕಂಧಮಾಲ್ ನಲ್ಲಿ ಅವರ ಕೆಲಸವೆಂದರೆ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನರನ್ನು ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಮತಾಂತರದಿಂದ ರಕ್ಷಿಸುವುದು. ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನರನ್ನು ಅವರ ಮೂಲ ನಂಬಿಕೆಗೆ ಮರಳಿ ತರಲು ಅವರು ತಮ್ಮ ಕೈಲಾದಷ್ಟು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು.
1986ರಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಮೀಜಿಯವರು ಜಗನ್ನಾಥಪುರಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿರುವ ಭಗವಾನ್ ಜಗನ್ನಾಥ ಸ್ವಾಮಿಯ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಬೃಹತ್ ರಥದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಒಡಿಶಾದ ಅರಣ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಮೂರು ತಿಂಗಳ ಕಾಲ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದರು. ಈ ರಥದ ಮೂಲಕ ಸುಮಾರು 10 ಲಕ್ಷ ಅರಣ್ಯವಾಸಿಗಳು ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಭಗವಾನ್ ಜಗನ್ನಾಥನೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಸಾಧಿಸಿ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಪೂಜಿಸಿದರು. ಈ ರಥದ ಮೂಲಕ ಸ್ವಾಮೀಜಿ ನಿಷೇಧ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಪಿಡುಗುಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಲ್ಲಿ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸಿದರು.ಜೊತೆಗೆ ಗೋರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಿದರು. ಇದು ಅರಣ್ಯವಾಸಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿಯನ್ನು ಜಾಗೃತಿಗೊಳಿಸಿತು.
ಕಂಧಮಾಲ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜಿಲ್ಲಾ ಕೇಂದ್ರವಾದ ಫುಲ್ಬಾನಿಯಿಂದ ಸುಮಾರು 100 ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ತುಮುಡಿಬಂದ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಕನ್ಯಾ ಆಶ್ರಮಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದ ವೇಳೆ ಸರಸ್ವತಿ ಅವರನ್ನು ಹತ್ಯೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಯಾಕೆಂದರೆ ಲಕ್ಷ್ಮಣಾನಂದ ಸರಸ್ವತಿ ಅವರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ ಪರವಾದ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಖಂಡಿಸಿ ಮತಾಂಧರು 1970 ರಿಂದ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 2007 ರವರೆಗೆ ಸ್ವಾಮೀಜಿ ಅವರ ಮೇಲೆ 8 ಬಾರಿ ದಾಳಿ ನಡೆಸಿದ್ದರು. ಈ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಸಫಲವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಆಗಸ್ಟ್‌ 23, 2008ರಂದು ರಾತ್ರಿ ವೇಳೆ ಅವರನ್ನು ಕ್ರೂರವಾಗಿ ಹತ್ಯೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.
