ನೆನಪಿನಂಗಳ: ಶಂಕರ್ ದಯಾಳ್ ಶರ್ಮಾ

ಶಂಕರ್ ದಯಾಳ್ ಶರ್ಮಾ ಅವರು ತಮ್ಮ ಇಡೀ ಜೀವನವನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರಕ್ಕೆ ಮುಡಿಪಾಗಿಟ್ಟವರು. ಶಂಕರ್ ದಯಾಳ್ ಶರ್ಮಾ ಅವರು ರಾಜಿಯಾಗದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರ, ದಕ್ಷ ರಾಜಕಾರಣಿ, ದಕ್ಷ ಸಂಸದ. ರಾಜಕೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರವಲ್ಲದೇ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲೂ ಸಹ ತಮ್ಮದೇಯಾದ ಛಾಪು ಮೂಡಿಸಿದವರು. ಶಂಕರ್ ದಯಾಳ್ ಶರ್ಮಾ ಭಾರತದ ಒಂಬತ್ತನೇ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಭಾರತಕ್ಕೆ ನೀಡಿರುವ ಕೊಡುಗೆ ಅಪಾರ. ಇಂದು ಅವರ ಪುಣ್ಯಸ್ಮರಣೆ

ಪರಿಚಯ: ಶಂಕರ್ ದಯಾಳ್ ಶರ್ಮಾ ಅವರು ಆಗಸ್ಟ್ 19, 1918 ರಂದು ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದ ಭೋಪಾಲ್ನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದವರು. ಅವರ ತಂದೆ ಖುಷಿಲಾಲ್ ಶರ್ಮಾ , ತಾಯಿ ಸುಭದ್ರಾ ಶರ್ಮಾ.
ಸೇಂಟ್ ಜಾನ್ಸ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾಭ್ಯಾಸ ಶುರುಮಾಡಿದ ಅವರು, ಆಗ್ರಾ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದರು. ನಂತರ ಲಕ್ನೋ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಿಂದ ಎಲ್ಎಲ್ಎಂ ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ಮತ್ತು ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಫಿಟ್ಜ್ವಿಲಿಯಮ್ ಕಾಲೇಜಿನಿಂದ ಕಾನೂನಿನಲ್ಲಿ ಪಿಎಚ್ಡಿ ಪಡೆದರು. ಅವರು ಲಕ್ನೋ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ 9 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಮತ್ತು ನಂತರ ಕೇಂಬ್ರಿಡ್ಜ್ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಾನೂನು ಬೋಧಿಸಿದರು.

ವೃತ್ತಿ ಜೀವನ
ಶರ್ಮಾ ಲಿಂಕನ್ಸ್ ಇನ್ ನಿಂದ ಬಾರ್-ಎಟ್-ಲಾ ಆಗಿದ್ದರು, ಹಾರ್ವರ್ಡ್ ಕಾನೂನು ಶಾಲೆಯ ಫೆಲೋ ಆಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮರಾಗಿದ್ದರು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಅಥ್ಲೆಟಿಕ್ಸ್, ರೋಯಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಈಜುಗಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕ್ರೀಡಾಪಟುವಾಗಿಯೂ ಉತ್ತಮ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದರು. ಇತಿಹಾಸ, ಕಲೆ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ, ಕಾವ್ಯ, ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ತುಲನಾತ್ಮಕ ಧರ್ಮಗಳಂತಹ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ವಿಷಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಬರೆಯುವ ಮೂಲಕ ಅವರು ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದವರು. ಅವರ
ಸಂಪಾದಕೀಯ ನಿಯೋಜನೆಗಳು, ಲೇಖನಗಳು ಮತ್ತು ಭಾಷಣಗಳು ಮನ್ನಣೆಯನ್ನು ಪಡೆದವು. ಅವರು ಅಧ್ಯಯನ ಮತ್ತು ಬೋಧನೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಅವರು ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು.

ಶಂಕರ್ ದಯಾಳ್ ಶರ್ಮಾ ರಾಜಕೀಯ ಜೀವನ
1940ರಲ್ಲಿ ಶಂಕರ್ ದಯಾಳ್ ಶರ್ಮಾ ಅವರು ರಾಜಕೀಯಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದರು. ಅವರು 1942 ರ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕ್ವಿಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವ ಮೂಲಕ ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡರು. 1950 ರಿಂದ 1952 ರವರೆಗೆ ಅವರು ಭೋಪಾಲ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. 1952ರಲ್ಲಿ ಭೋಪಾಲ್ ನ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ 1956 ರವರೆಗೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಭೋಪಾಲ್ ನ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಅವರು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಜಾಗೀರ್ ದಾರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮೂಲನೆ ಮಾಡಲು ಸಾಕಷ್ಟು ಶ್ರಮಪಟ್ಟವರು.
1956 ರಿಂದ 1971 ರವರೆಗೆ ಅವರು ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ವಿಧಾನಸಭೆಯ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದರು. 1959 ರಲ್ಲಿ ಕರಾಚಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಮತ್ತು ಮಾಧ್ಯಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ ಯುನೆಸ್ಕೋ ಸಮ್ಮೇಳನ ನಡೆದಾಗ, ಅವರು ಭಾರತೀಯ ನಿಯೋಗದ ನಾಯಕರಾಗಿದ್ದರು. ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸಮಿತಿಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಸ್ಥಾನದಿಂದ ಹಿಡಿದು ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಮತ್ತಷ್ಟು ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುವ ಮೂಲಕ ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಅಲ್ಪಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ 1974 ರಲ್ಲಿ ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ ಅವರ ನಾಯಕತ್ವದಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಸಂವಹನ ಸಚಿವರಾಗಿ 1977 ರವರೆಗೆ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು.
ಮತ್ತೆ ಅವರು 1984, 1985 ಮತ್ತು 1986 ರಲ್ಲಿ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ಪಂಜಾಬ್ ಮತ್ತು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ರಾಜ್ಯಪಾಲರಾಗಿ ಕರ್ತವ್ಯ ನಿಭಾಯಿಸಿದ್ದರು. ಅಲ್ಪಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಡಾ. ಶಂಕರ್ ದಯಾಳ್ ಶರ್ಮಾ ಅವರು ಅರ್ಹ ರಾಜಕಾರಣಿ ಮತ್ತು ನಾಯಕರಾಗಿ ತಮ್ಮ ರುಜುವಾತುಗಳನ್ನು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸಿದರು. 1987 ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಭಾರತದ ಎಂಟನೇ ಉಪರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯಾದರು ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯಸಭೆಯ ಅಧ್ಯಕ್ಷರೂ ಆದರು. ನಂತರ ಅವರು ರಾಮಸ್ವಾಮಿ ವೆಂಕಟರಾಮನ್ ಅವರಿಂದ ಕಲಾಪಗಳನ್ನು ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು. ಭಾರತದ ಒಂಬತ್ತನೇ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯಾದರು. ಅವರು ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಯಾಗಿದ್ದಾಗ, ಮೂವರು ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳಾಗಿ ಪ್ರಮಾಣ ವಚನ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರು.

ಪ್ರಶಸ್ತಿ
ಶಂಕರ್ ದಯಾಳ್ ಶರ್ಮಾ ಅವರಿಗೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಾರ್ ಅಸೋಸಿಯೇಷನ್ನಿಂದ ‘ದಿ ಲಿವಿಂಗ್ ಲೆಜೆಂಡ್ಸ್ ಆಫ್ ಲಾ’ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಶರ್ಮಾ ಅವರು ಇಂಡಿಯನ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಫಾರ್ ಕಲ್ಚರಲ್ ರಿಲೇಶನ್ಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ, ಇಂಡಿಯನ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಪಬ್ಲಿಕ್ ಅಡ್ಮಿನಿಸ್ಟ್ರೇಷನ್ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ, ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತಿಳುವಳಿಕೆಗಾಗಿ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಪ್ರಶಸ್ತಿಯ ತೀರ್ಪುಗಾರರ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಮತ್ತು ಶಾಂತಿ, ನಿಶ್ಯಸ್ತ್ರೀಕರಣ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ತೀರ್ಪುಗಾರರ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಹಲವಾರು ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಹುದ್ದೆಗಳನ್ನು ಅಲಂಕರಿಸಿದ್ದರು.
ಶೃಂಗೇರಿಯ ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರು ಡಾ.ಶಂಕರ್ ದಯಾಳ್ ಶರ್ಮಾ ಅವರಿಗೆ “ರಾಷ್ಟ್ರ ರತ್ನಂ” ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ನೀಡಿದರು. ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳದ ಮಠಾಧೀಶರು ಅವರಿಗೆ “ಧರ್ಮರತ್ನಾಕರ” ಎಂಬ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಬಿರುದನ್ನು ನೀಡಿದರು.

ಡಿಸೆಂಬರ್ 26, 1999 ರಂದು ಡಾ.ಶಂಕರ್ ದಯಾಳ್ ಶರ್ಮಾ ಅವರು ನವದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ಹೃದಯಾಘಾತದಿಂದ ನಿಧನರಾದರು